مقدمه
نگارش هر اثر علمی مستلزم مطالعه و بررسی آثار مرتبط است. ارجاع به منابع مورد استفاده در شکل گیری اثر، هم باعث اعتبار بخشی به اثر تالیفی یا تحقیقی می شود و هم جلوه ای از امانت داری مولف را به نمایش میگذارد. فهرست منابع مورد استناد، راهکار مناسبی برای هدایت مخاطبان به سرچشمه اصلی اندیشهها، یافتهها و دادههای ارائه شده در متن است. ضروری است که استناد ها به شیوه ای منظم و استاندارد که شیوه استنادBibliographic Styles) ) نامیده میشوند مرتب گردند.
شیوههای استناد رویکرد های استانداردی برای استناد به منابعی هستند که مولف در تدوین اثر خود از آن ها بهره گرفته است. این شیوه ها راهکارهایی را برای استناد به منابع در داخل متن و همین طور فهرست منابع و مآخذ ارائه می دهند. شیوه های استناد قوانینی برای حروف چینی، املاء، استفاده از حروف درشت و کوچک، نقطه گذاری و مواردی از این دست هستند.
شیوهنامه «ای. پی. ای» یکی از مهم ترین شیوهنامهها در نظامهای استنادی است در حوزههای علوم اجتماعی استفاده میشود. آنچه در این دستنامه به صورت مختصر، ارائه میشود شیوه استناد به منابع مختلف به روش «ای. پی. ای» است. که هم اینک ویرایش ششم این دستنامه منتشر شده است که از طریق وب سایت این شیوه نامه به نشانی زیر قابل دسترس است:
http://www.apastyle.org/
الف. رعایت ساختار علمی
1. مقاله باید دارای (عنوان، چکیده، مقدمه، بیان مسئله و ضرورت، سؤال یا فرضیه، روش، داده های تحقیق و مباحث تفصیلی، نتیجه‌گیری، فهرست منابع به ترتیب حروف الفبا) باشد.
2. مقاله باید دارای نو آوری، تحلیلی و نتیجه کاوش های نویسنده باشد.
ب. شرایط نگارش
1. مقاله باید از نظر نگارش، ساختاری محکم و استوار داشته و اصول فصاحت و بلاغت در آن رعایت شود.
2. عنوان مقاله کوتاه و گویا باشد.
3. چکیده مقاله حداکثر در 250 کلمه به زبان فارسی، انگلیسی و عربی تهیه شود.
4. واژه های کلیدی (حداکثر 5واژه) و در انتهای چکیده فارسی، انگلیسی و عربی آورده شود.
5. مقاله قبلاً چاپ نشده و هم زمان برای هیچ همایش یا مجله دیگری ارسال نشده باشد.
6. مقالات ارسالی به هیچ وجه برگردانده نمی شوند.
7. توضیحات و معادل های لاتین واژهها و اصطلاحات علمی، با شمارهگذاری در پاورقی ذکر شود.
8. نام مؤلف یا مؤلفان همراه با درجه علمی، نشانی محل کار، شماره تلفن و پست الکترونیکی ذکر شود.
9. مقاله باید حداکثر در 20 صفحه 300 کلمه ای تنظیم شود.
10. مقاله باید تحت برنامه word2013 و قلم BNazanin، اندازه 13 تایپ و به دفتر نشریه ارسال شود.
1) قواعد استناد درون متن
برای استناد دهی درون متنی به یک مقاله مجله به ترتیب، نام خانوادگی نویسنده، ویرگول، سال انتشار، ویرگول، حرف ص، نقطه و شماره صفحه در داخل پرانتز ذکر میشود.
مانند: (مرادی، 1389، ص. 78).
لیکن در مورد منابعی که از اینترنت بازیابی میشوند نیازی به ذکر شماره صفحه نیست. ذکر نام پدیدآورنده و تاریخ انتشار اثر کفایت میکند.
مانند: (وزارت علوم تحقیقات و فناوری، 1391).
در صورتیکه تاریخ انتشار اثر در اینترنت وجود نداشت از کلمه بی تا استفاده میشود.
مانند: (وزارت علوم تحقیقات و فناوری، بی تا).
اگر تعداد مؤلفان بیش از سه نفر باشند، تنها نام خانوادگی نویسنده اول ذکر شده و از عبارت "و دیگران" استفاده میشود.
مانند: (مرادی و دیگران، 1389. 75). (فرشادی،1364، ص ص. 33-40).
اگر به بیش از یک منبع در متن ارجاع داده شود اسامی و سال انتشار با نقطه ویرگول از هم جدا میشوند.
مانند: (مرادی، 1389، ص.39؛ عابدی و دیگران، 1365، ص.49).
اگر به چند اثر یک نویسنده ارجاع داده میشود، بعد از ذکر نویسنده و سال انتشار، دیگر سال‌ها با نقطه ویرگول از هم متمایز میشوند، مانند: (باکلند، 1967؛ 1978؛ 1988).
برای کتابهایی که به فارسی ترجمه شدهاند، نام مترجم به عنوان استناد درون متنی ذکر نمیشود و فقط نام خانوادگی نویسنده اصلی همراه با تاریخ انتشار اثر در داخل کشور خواهد آمد.
مانند: (ویکری، 1379، ص. 79).
اگر به یک منبع چند بار استناد داده میشود، لازم است هر بار نام نویسنده و سال انتشار ذکر گردد و از عبارت "همان" استفاده نشود. لازم به ذکر است که حتماً مشخصات کامل هر منبعی که در داخل متن بدان ارجاع داده شد باید در فهرست منابع، آورده شود.
مطالبی که از طریق مکالمات تلفنی و پست الکترونیکی مبادله میشود، در فهرست منابع درج نخواهد شد؛ زیرا این منابع غیرقابل بازیابی توسط سایر افراد هستند. برای این منظور تنها از ارجاع درون متنی استفاده میشود. مانند:
M. Burton (personal communication, August 1, 2009)
رحمت اله فتاحی (ارتباط شخصی، آبان 2، 1390)
۱.۱) موارد مستثنی از ارجاع درون متنی
کلیه قوانین، تصویب‌نامه‌ها، مقررات، آرا و احکام، داخلی یا خارجی، که به هر ترتیبی از جمله منابع دست اول قانونی به شمار می‌آید به صورت پاورقی ارجاع داده میشود و در فهرست منابع پایانی درج نمیشود.
قاعده کلی ارجاع به قوانین در پاورقی از این قرار است:
عنوان منبع قانونی، مصوب روز (به رقم) ماه (به حروف) سال (به رقم) تصویب، مرجع تصویب، شماره ماده، شماره تبصره.
آیین‌نامه گزینش عمومی داوطلبان ورود به دوره های کارشناسی ناپیوسته، مصوب 29 مرداد 1364، شورای عالی انقلاب فرهنگی.
درج فیلدهایی که زیر آنها خط کشیده شده در هر صورت الزامی است.
در کشورهایی که منابع قانونی تنقیح (Codify) شده و هر ماده دارای نشانی یکه است، درج نشانی یکه کفایت میکند.
به عنوان مثال شیوه ارجاع به یک ماده قانونی در ایالات متحده آمریکا:
12 USC 4568
مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی و شورای بازنگری قانون اساسی به صورت کتاب تلقی شده و در متن ارجاع داده شود.
مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی به صورت پاورقی و بدین شکل ارجاع داده شود:
روزنامه رسمی، شماره روزنامه، شماره صفحه، عنوان درج‌شده برای جلسه در صفحه اول (در کادر)، شماره جلسه (به حروف).
روزنامه رسمی، شماره 11353، ص 21، صورت مشروح مذاکرات جلسه علنی روز پنج‌شنبه بیست و دوم دی ماه 1362 مجلس شورای اسلامی، جلسه پانصد و پنجاه و نهم.
2) استناد به کتاب
برای استناد دهی به کتاب، در بخش فهرست منابع به صورت زیر عمل شود:
کتاب انگلیسی (یک نویسنده):
Gorman, J. M. (1996). The new psychiatry: The essential guide to state-of-the-art therapy,
medication and emotional health. New York: St. Martin’s Press.
کتاب فارسی:
کامکاری، کامبیز (1388). توصیف آماری. تهران: انتشارات بال.
کتاب انگلیسی (بیش از دو نویسنده):
Murphy, M. A., Lai, D., & Sookraj, D. (1997). Evaluation of the neighborhood (congregate) meal program: Final report. Kelowna, BC: Kelowna Home Support Society.
کتاب فارسی (بیش از دو نویسنده):
کوکبی، احمد، رضایی، سعید و محمدی، مهدی (1390). درآمدی بر مفاهیم اساسی مطالعه. تهران: چاپار.
کتاب ویرایش شده:
اگر کتابی نسخه اصلاح شده با ویراست دوم و بعدی داشته باشد به شکل زیر نوشته میشود:
مرادی، نورالله. (1383).مرجع شناسی عمومی. ویراست دوم. تهران: سمت.
کتاب مجموعه مقالات:
مثال انگلیسی:
Lindgren, H. C. (2001). Stereotyping. In The Corsini encyclopedia of psychology and behavioral science (Vol. 4, pp. 1617-1618). New York, NY: Wiley.
مثال فارسی:
نوروزی چاکلی، عبدالرضا(1384).جامعه اطلاعاتی و جهانی شدن. در محسن حاجی زین العابدینی(ویراستار)، مجموعه مقالات همایشهای انجمن کتابداری و اطلاعرسانی ایران(ص ص.121-153). تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
کتاب بدون نویسنده:
Merriam-Webster's collegiate dictionary (1993). Springfield, MA: Merriam-Webster.
3) استناد به پایان نامه و طرح پژوهشی
به منظور استناد دهی در بخش فهرست منابع به پایان نامهها و طرحهای تحقیقاتی به صورت زیر عمل میشود:
پایان نامه:
ذوقدار مقدم، رضا. (1381). نقش نماهای گفتمان و کارکرد آنها در زبان فارسی معاصر. پایان نامه دکترا. گروه ادبیات فارسی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه اصفهان.
طرح پژوهشی:
عموزاده، محمد. (1387). مبانی نظری میان رشته‌ایها در حوزه علوم انسانی و موقعیت کنونی آنها در بعضی از دانشگاه‌های معتبر جهان. طرح پژوهشی درون دانشگاهی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه اصفهان.
4) استناد به مقالات مجلات
مقاله با یک نویسنده:
مثال انگلیسی:
Rutherford, B. J. (2006). Reading disability and hemispheric interaction on a lexical decision task. Brain and Cognition, 60, 55-63
مثال فارسی:
سامانیان، مصیب (1378). تحلیل رفتار اطلاع یابی پزشکان مسجد سلیمان. فصلنامه کتاب، 2(38)، 100-99
مقاله با دو نویسنده:
حری، عباس، و شاهبداغی، اعظم(1383). استناد در آثار علمی: چالهها و چالشها. مجله روان شناسی و علوم تربیتی، 34(2)، 65-96.
مقاله بیش از دو نویسنده:
Rush, K. L., Waldrop, S., Mitchell, C., & Dyches, C. (2005). The RN-BSN distance education experience: From educational limbo to more than an elusive degree. Journal of Professional Nursing, 21, 283-292
مقاله بر گرفته از مجله الکترونیکی آنلاین (پیوسته):
مثال انگلیسی:
Wells, P. (2009, July 28). Our universities can be smarter. Maclean's . Retrieved from http://www2.macleans.ca
مثال فارسی:
گزنی، علی( 1379، 3 مهر). طراحی سیستمهای بازیابی اطلاعات بهینه در نرم افزارهای کتابخانهای و اطلاع رسانی. علوم اطلاع رسانی، 16( 1-2). بازیابی شده در 3/7/1385، از http://www.irandoc.ac.ir/ETELA-ART/16/16127ab
5) استناد به منابع اینترنتی
گزارشهای آنلاین:
Shields, M., & Wilkins, K. (2006). Findings from the 2005 National Survey of the Work and Health of Nurses (Report No. 83-003-XPE). Retrieved from Canadian Institute for Health Information website: http://secure.cihi.ca/cihiweb/products /NHSRep06_ENG.pdf
مدخل ویکی:
ویکیها، صفحات وب مشارکتی هستند که هرکسی می تواند نسبت به ویرایش محتوای آنها در صورت دارا بودن شناسه کاربری و کلمه عبور، اقدام نماید. در صورتیکه تاریخ انتشار مطلب مشخص نبود از (n.d) به معنی بدون تاریخ و در مورد منابع فارسی از (بی تا) استفاده می شود.
Deferred compensation. (n.d.). In Family business wiki. Retrieved October 8, 2009, from http://www.familybusinesswiki.org/Deferred+compensation.
فیلمهای آنلاین:
Norton, R. (2006, November 4). How to train a cat to operate a light switch [Video file]. Retrieved from http://www.youtube.com/watch?v=Vja83KLQXZs
یادداشت وبلاگ:
Kiume, S. (2007, August 17). Loneliness isn't good [Web log message]. Retrieved from http://psychcentral.com/blog/archives/2007/08/17/loneliness-isnt-good/
شکرالهی، سیدرضا (1389، آذر 5). چند و چون تاثیرپذیری حافظ از مولانا [یادداشت وبلاگ]. بازیابی شده ازhttp://www.khabgard.com/?id=1192234207
6) مشخصات منبع ثانوی
در مقاله‌های پژوهشی حتی المقدور از منابع ثانوی و واژه به نقل از استفاده نمیشود، در صورت اجبار به شکل زیر اقدام گردد.
(عموزاده، 1383 به نقل از چامسکی 1996).
استفاده از نام خانوادگی نویسنده بصورت (حق‌شناس، a1377) و یا (حق‌شناس، b1377) مواقعی انجام میگیرد که چند اثر یک نویسنده در یک سال انتشار یافته باشد.
استناد به یادداشتهای کلاسی
در این مورد باید به یادداشتهای کلاسی باید به اطلاعاتی که فرد شرکت کننده در سر کلاس یا یک سخنرانی نگاشته شده استناد داده شود. نام خانوادگی و نام نویسنده، سال نگارش یادداشت، عنوان درس، عنوان دستنامه یا یادداشت کلاسی درون کروشه بعد از عنوان درس قرار میگیرد، ذکر نام گروه، دانشگاه، شهر و کشور.
Woodworth, M. (2006). Psychopaths [Class handout]. Department of Psychology, University of British Columbia Okanagan, Kelowna, Canada.
فهرست منابع
باقریان، فاطمه، اردلان، نیما، معتمدیگانه، نگین و پهلوان نشان، سحر (1391). شیوه نگارش مقاله به سبک.APA با همکاری نیما اردلان ، نگین معتمد یگانه و سحر پهلوان نشان. تهران: انجمن علمی روانشناسی اجتماعی.
حری، عباس؛ شاه بداغی، اعظم (1385) شیوههای استناد در نگارش علمی. تهران: دانشگاه تهران.
تهیه شده توسط: کتابخانه دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی
انجام اصلاحات و مناسب‌سازی برای ارجاع در مجلات حقوقی: نشریه فقه حکومتی (۱۳۹۷)