TY - JOUR ID - 92766 TI - ظرفیّت‌سنجی امکان به‌کارگیری پارلمانتاریسم در جمهوری اسلامی ایران JO - فقه حکومتی JA - FH LA - fa SN - AU - ایزدهی, سید سجاد AD - دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 3 IS - 6 SP - 7 EP - 28 KW - پارلمانتاریسم KW - ساختار ریاستی KW - ساختار نیمه‌ریاستی KW - تفکیک قوا KW - تحزّب DO - N2 - تفکیک قوا در کشورهای جهان در قالب سه ساختار عمده ریاستی، پارلمانی و نیمه‌ریاستی ظهور یافته است. اقتضائات متناسب با زیست­بوم مذهبی، فرهنگی و جغرافیایی خاصّ در اداره هر کشور، باعث شکل‌گیری گونه­ای خاصّ از ساختار سیاسی شده است که بتواند کارکردهای حدّاکثری داشته باشد و غایات نظام سیاسی را محقّق کند. براین­اساس، جمهوری اسلامی ایران، با عنایت به اقتضائات بومی و مذهبی خویش، ساختاری منحصربه‌فرد در قالب استقلال قوا برگزیده که بر تفکیک قوا، ذیل نظریه ولایت فقیه مبتنی است و از حیث ساختاری، به ساختار نیمه­ریاستی شبیه است که به انتخاب مستقیم رئیس‌جمهور و نمایندگان پارلمان از سوی مردم و استقلال هر کدام نسبت به دیگری حکم می‌کند. با عنایت به تجربۀ استفاده از ساختار استقلال قوا در سالیان پس از انقلاب که در مواردی به چالش منجر شده، این تحقیق، با نظر به مبانی فقه سیاسی شیعه و بر اساس روش مبتنی بر رویکرد اجتهادی فقیهان، پرسش از ظرفیّت‌سنجی امکان به‌کارگیری ساختار پارلمانی در نظام جمهوری اسلامی را مدّ نظر قرار داده و در پاسخ به این پرسش، بر این باور است که گرچه هیچ­کدام از دو ساختار ریاستی و پارلمانی در نظام اسلامی متعیّن نیست، اموری چون: «امکان استناد حدّاکثری ساختار منطبق بر پارلمانتاریسم، به مبانی دینی»، «امکان کارآمدسازی نظام سیاسی به ‌واسطه همگرایی قوه مقنّنه و مجریه» و «هزینه­ـ‌فایده‌هایی که براساس ساختار پارلمانی، ایجاد می‌شود»، می­تواند به اولویت ساختار پارلمانی نسبت به ساختار ریاستی در نظام جمهوری اسلامی ایران حکم بدهد. UR - https://fh.smhi.ir/article_92766.html L1 - https://fh.smhi.ir/article_92766_f5f5dc76bf31f6ac12f291443ce77b32.pdf ER -